Restoration-Αντίκες Φίντελμαν

Από το ίδρυμα «Μιχάλης Κακογίαννης» και την εβδομάδα Ισραηλινού κινηματογράφου, το διαμάντι του Yossi Madmoni, η βραβευμένη ταινία “Restoration”, «Αντίκες Φίντελμαν» ή «Καλημέρα κύριε Φίντελμαν»,  σε σενάριο του Erez Kav El.

Βγαίνοντας από την αίθουσα, αυτό που μένει είναι μια ισορροπία ανάμεσα στην σαφήνεια της σκιαγράφησης των χαρακτήρων των πρωταγωνιστών, στην ξεκάθαρη ματιά του σκηνοθέτη, που εξυπηρετεί την αφήγηση της ιστορίας και στην ασάφεια ορισμένων σημείων, που αφήνονται εσκεμμένα να αιωρούνται, προσκαλώντας τον θεατή να δώσει την δική του εξήγηση, ακριβώς γιατί όσο κι αν κάποια πράγματα φαίνονται σημαντικά στον ανθρώπινο μικρόκοσμο, στην αληθινή ζωή δεν είναι παρά λεπτομέρειες.

Ένα πραγματικά δύσκολο σκηνοθετικό επίτευγμα, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο σκηνοθέτης έχει να «ξεκλειδώσει» ένα σύνολο μπερδεμένων ανθρώπινων σχέσεων, ξεκινώντας από το πιο προβεβλημένο, το χάσμα των γενεών, προχωρώντας στην σχέση των δυο συνεταίρων, που φαντάζει αυθεντική, όμως όσο προχωράει η ιστορία αποκαλύπτονται οι ρωγμές της, για να φτάσουμε μέχρι το ερωτικό τρίγωνο του γιου του αντικέρ, της συζύγου του  και του μαθητευόμενου στο κατάστημα, ενός περίεργου νέου, που προκύπτει από το πουθενά, που είναι γεμάτος μυστήρια, και που καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του αφεντικού του.

Μετά τον θάνατο του Malamud (Rami Danon), ο συνεταίρος και κολλητός του φίλος Yaakov Fidelman (Sasson Gabai) προσπαθεί να ξεπεράσει τα οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν στην επιχείρηση και να συμφιλιωθεί με την ιδέα, του πόσο λίγο γνώριζε τον άνθρωπο που μέχρι πριν λίγο είχε μοιραστεί 40 χρόνια από την ζωή του και ήταν ο νονός του γιού του. Ο γιος του, ο Noah Fidelman (Nevo Kimhi), θέλει να πείσει τον πατέρα του να δώσουν το κατάστημα με τις αντίκες για αντιπαροχή, όμως ο ηλικιωμένος, που έχει μια σχέση στοργής με τα παλιά έπιπλα, αρνείται να συμφωνήσει. Τα πράγματα περιπλέκει η εμφάνιση του Anton (Henry David), που πιάνει δουλειά στο κατάστημα, σαν μαθητευόμενος, ανακαλύπτει παρατημένο μέσα στο μαγαζί ένα σπάνιο, αμύθητης αξίας πιάνο, που χρειάζεται όμως επισκευή για να μπορέσει να πουληθεί και παράλληλα ερωτεύεται την νύφη του αφεντικού του, την Eva (Sarah Adler), την γυναίκα του Noah, που βρίσκεται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη.

Κάτω από αυτό το πρώτο επίπεδο ανάγνωσης, η ταινία κινείται σε περισσότερο εσωτερικά μονοπάτια. Ο Yaakov παρουσιάζεται από την αρχή της ταινίας, σαν ο κοντινότερος άνθρωπος του Malamud, όμως ο σκηνοθέτης συνεχώς ασχολείται με το να υπονομεύει την προϋπάρχουσα σχέση των δυο αυτών ανδρών. Ο χρόνος χαράζει πάνω στα αντικείμενα και στους ανθρώπους τα σημάδια του, όμως ο άνθρωπος μπορεί, αν θέλει, να αφαιρέσει αυτά τα σημάδια για να αναδείξει την κρυμμένη αξία.

Με αφορμή το πιάνο συλλεκτικής αξίας και την αυθεντικότητά του, γίνεται μια αναγωγή στην αυθεντικότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Το ίδιο το πιάνο, αν και παλιό, για να λειτουργήσει χρειάζεται έναν καινούργιο μηχανισμό, την αξία του δηλαδή, σαν αντικείμενο, θα του την δώσει ένα διαφορετικό «γενετικό υλικό» που θα «μπολιαστεί» στο εσωτερικό του. Δεν είναι δηλαδή ο χρόνος αυτός που δίνει την αξία στα αντικείμενα ή στην επαφή των ανθρώπων, αλλά η αγάπη, το μεράκι, η έννοια του ενός για τον άλλον.

Παράλληλα παρακολουθούμε μια εργατική συνοικία του Τελ Αβίβ με τα μαγαζιά και τις βιοτεχνίες της, το συνοικιακό εστιατόριο, τις ορχήστρες του δρόμου, τις παράλληλες ζωές των κοσμικών με τους ορθόδοξους εβραίους, μια σκηνή στο νεκροταφείο κατά την διάρκεια της ταφής, καθημερινές συνομιλίες που αποκαλύπτουν ανθρώπινα μυστικά και σκέψεις, μια πόλη που παλεύει ανάμεσα στην παράδοση των διαφορετικών πολιτισμών που την συνθέτουν και του σύγχρονου τρόπου ζωής.

Εκτός από την στιβαρή σκηνοθεσία, την ταινία ντύνουν μια σειρά εξαιρετικών κλασσικών μουσικών κομματιών. Ο χαρακτήρας του Yaakov Fidelman, από τον Sasson Gabai, μια ερμηνεία συγκλονιστική, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό μια συγκρατημένη εσωτερική έκφραση, βρίσκει το αποκορύφωμά της στο βουβό κλάμα, πίσω από το παράθυρο, ενώ απ’ έξω η βροχή του δωρίζει τα δάκρυα.