Η άρπα της Βιρμανίας-Biruma no tategoto

Ένα εικαστικό διαμάντι, η ασπρόμαυρη ελεγειακή  ταινία του Ιάπωνα σκηνοθέτη Kon Ichikawa, «Η άρπα της Βιρμανίας» (Biruma no tategoto), του 1956, έρχεται με την αντιπολεμική ματιά της-αλλά χωρίς ίχνος διδακτισμού ή ελιτισμού - να καταγράψει την φρίκη που άφησε πίσω του ο πόλεμος, καθώς ακολουθεί τα βήματα του ευαίσθητου στρατιώτη Mizushima (Shôji Yasui), μέσα στα σπαρμένα με νεκρούς πεδία των μαχών.

Ο Mizushima είναι βιρτουόζος της άρπας, και ο λοχαγός του χρησιμοποιεί αυτή του την ικανότητα, για να στέλνει με τις συγχορδίες του σινιάλα για την τοποθεσία του εχθρού. Παράλληλα, οι στρατιώτες τραγουδούν μαζί για να διατηρείται ψηλά το ηθικό τους. Οι Ιάπωνες αντιλαμβάνονται ότι έχουν πέσει σε ενέδρα και αρχίζουν να τραγουδούν ένα χορωδιακό κομμάτι για αντιπερισπασμό. Σε μια στιγμή καταλυτική για την ψυχοσύνθεση όλων των στρατιωτών, αλλά πολύ περισσότερο για την πασιφιστική και οικουμενική ιδιοσυγκρασία του Mizushima,  στο τραγούδι τους αυτό απαντούν οι αντίπαλοι Βρετανοί και Ινδοί στρατιώτες,  ενώνοντας τις φωνές τους.

Ο πόλεμος έχει πια τελειώσει, η Ιαπωνία παραδίδεται, όμως σε ένα απομακρυσμένο φυλάκιο οι στρατιώτες επιμένουν να μάχονται. Ο  Mizushima αναλαμβάνει να τους πείσει να παραδοθούν για να σώσουν τις ζωές τους, μιας και είναι ανώφελη η θυσία τους. Αποτυγχάνει, καταφέρνει όμως να σωθεί και στον δρόμο της επιστροφής για την μονάδα του- οι άντρες της οποίας κρατούνται αιχμάλωτοι- γίνεται μάρτυρας μερικών από τις πιο φρικιαστικές σκηνές που μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος. Βουνά ολόκληρα με τα άψυχα και άταφα σώματα των στρατιωτών στο έλεος των καιρικών συνθηκών και των όρνιων.

Οι συνάδελφοί του τον περιμένουν να γυρίσει. Έχουν δώσει όρκο ότι θα γυρίσουν όλοι μαζί πίσω, για να χτίσουν ξανά την ρημαγμένη τους πατρίδα. Ένας όρκος τιμής ανώτερος, καθόλου ταπεινωτικός, ικανός να εμπνεύσει τους ηττημένους μιας μάχης, συκοφαντημένος όμως ως ηττοπαθής, διαστρεβλώνεται ως άνανδρος από τους κάθε λογής στρατόκαυλους,  ανεξαρτήτως τόπου και εποχής.

Ο Mizushima θα ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Γίνεται βουδιστής μοναχός και αποφασίζει να μείνει σε αυτόν τον τόπο, για να θάψει τελετουργικά τα λείψανα των πεσόντων.

Λίγο αργή η αφήγηση, αλλά αποζημιώνει η εκπληκτική ασπρόμαυρη φωτογραφία (χάθηκε ελαφρώς τα πρώτα λεπτά καθώς δεν είχε νυχτώσει εντελώς στον θερινό κινηματογράφο) και τα δυνατά close up στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών. Εξαιρετική η διεύθυνση των κομπάρσων, η μουσική και τα χορωδιακά τραγούδια.