Κλέφτες Καταστημάτων-Manbiki kazoku

Γιαγιά, πατέρας, μητέρα, αδελφή, γιος και κόρη. Η αγία οικογένεια, ο πυρήνας, το κύτταρο της κοινωνίας. Δεσμοί αίματος που ενώνουν διαφορετικούς χαρακτήρες. Μαζί στα στραβά αλλά και στις χαρές της ζωής. Αλληλεγγύη, υποστήριξη, αγάπη, φροντίδα λέξεις ποτισμένες με το ενδιαφέρον του ενός για τον άλλο. Οικογένεια, το φυτώριο, ο τροφοδότης της κοινωνικής ζωής.

Η οικογένεια που πραγματεύεται ο Hirokazu Koreeda στην ταινία «Κλέφτες Καταστημάτων» (Manbiki kazoku) τα έχει όλα τα παραπάνω και μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό εκτός από ένα. Της λείπουν οι δεσμοί αίματος.

Μια ταινία τρυφερή αλλά ταυτόχρονα οξυδερκής, χωρίς διάθεση διδακτισμού, κυλάει ήρεμα, περνάει τα μηνύματά της ανεπαίσθητα, αφήνει στον θεατή την δυνατότητα να εκφράσει τα συναισθήματά του με όποιον τρόπο εκείνος νομίζει καλύτερα. Θέλει να συγκινηθεί, να θυμώσει, να καταγγείλει, να γυρίσει το κεφάλι αδιάφορα από την άλλη πλευρά. Οι θεσμοί της πολιτείας είναι υποχρεωμένοι να λειτουργήσουν προς όφελος της μονάδας και ορθώς θα πράξουν. Η προστασία της ατομικότητας, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αδιαπραγμάτευτα σε κάθε κοινωνία. Προφυλάσσουν τα μέλη της από κάθε είδους εξωτερικό εξαναγκασμό και βαναυσότητα. Ο σκηνοθέτης δεν το αμφισβητεί, αφήνει όμως ανοιχτή μια χαραμάδα.

Μέσα από αυτήν την χαραμάδα βλέπουμε το σπίτι των Shibata. Αυτήν την οικογένεια που μοιάζει, όμως δεν είναι όπως οι άλλες. Με πλάνα σφιχτά, γεμάτα, με την κάμερα να χώνεται ανάμεσα στους ηθοποιούς σε απόσταση αναπνοής, να τους μεγαλώνει, να τους κόβει, να κλέβει τις στιγμές τους, να στριμώχνεται και να τους στριμώχνει.

Ο ερχομός ενός καινούργιου μέλους στην «οικογένεια» είναι ο καταλύτης των εξελίξεων. Τα κρυμμένα μυστικά διεκδικούν το φως. Οι ηθικές αξίες στέκουν ψηλά αναλλοίωτες αρκεί ένα νεύμα από τον σοφό, γέρο περιπτερά, μια νουθεσία χωρίς κραυγές, χωρίς τιμωρία, χωρίς ανταλλάγματα, μια τρυφερή δωροδοκία για να γυρίσει ο τροχός.

Τα δυο παιδιά, οι σύγχρονοι γιαπωνέζοι Όλιβερ Τουίστ και οι φτωχοδιάβολοι προστάτες τους, που «έκλεψαν» λίγη από την γλύκα της υποτιθέμενης οικογενειακής θαλπωρής, που έφτιαξαν τον δικό τους βωμό, ίσως πλαστό, όμως ιερότερο από κάποιους άλλους αυθεντικούς βωμούς,  θα λογοδοτήσουν οι καθένας ανάλογα με τις πράξεις του. Ποιος τελικά θα είναι ο χαμένος;

Το ξέρουν όλοι (Todos lo saben)

Είχε όλες τις προδιαγραφές για μια σαπουνόπερα της σειράς. Ένα ερωτικό ειδύλλιο ανάμεσα στην πλούσια κόρη και στον φτωχό υπηρέτη. Ένας συμβατικός γάμος για την πρώτη στην ξενιτιά -για να τον ξεχάσει - και η οικονομική ανέλιξη του δεύτερου. Μετά από χρόνια θα γυρίσει ο τροχός, η πλούσια οικογένεια  χάνει την περιουσία της, όμως ο πρώην φτωχός και πρώην υπηρέτης, νυν ευκατάστατος και ευυπόληπτος οινοκαλλιεργητής καλείται να την συνδράμει.

Ο Asghar Farhadi μεγαλουργεί επάνω σε μια συνηθισμένη- χωρίς ίχνος πρωτοτυπίας- ιστορία. Βγάζει συνεχώς άσσους από το μανίκι. Τροφοδοτεί το παρόν με τα μυστικά του παρελθόντος. Γεμίζει τα κενά και ταΐζει την περιέργεια του θεατή με ισόποσες διαδοχικές πληροφορίες, όσες χρειάζονται για να τον κάνει συμμέτοχο στην ανακάλυψη των δραστών μιας απαγωγής, ενώ κατά βάθος η ίδια η απαγωγή είναι το πρόσχημα που θα κινητοποιήσει παλιές εν υπνώσει, αλλά ποτέ ξεχασμένες καταστάσεις.

Μια ρωγμή στον χρόνο που κυλάει- υποτίθεται- αρμονικά, για να σβήσει και θα θεραπεύσει  τα ανολοκλήρωτα πάθη. Αμ δε. Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα και επάνω στο ραγισμένο ρολόι του καμπαναριού της εκκλησίας του χωριού, θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την τραυματική ενηλικίωση της κόρης των πρωταγωνιστών. Μια μάνα, η υπέροχη Penelope Cruz, που για άλλη μια φορά τολμά να τσαλακώσει την εικόνα της, ένας θεός παρών για κάποιους και απών για κάποιους άλλους κινεί τα καρμικά νήματα και φέρνει στην επιφάνεια τις ταξικές διαφορές, που η φιλελευθεροποίηση των δυτικών κοινωνιών κουκούλωσε, αλλά δεν εξάλειψε εντελώς. Οι δυο εντελώς αντίθετοι χαρακτήρες, ο εξωστρεφής, δοτικός, παρορμητικός και ρωμαλέος Paco, απέναντι στον εγκεφαλικό, συνεσταλμένο, εσωστρεφή έως μεταφυσικό Alejandro, που ερμηνεύονται άψογα από τους Javier Bardem και Ricardo Darín αντίστοιχα. Δίπλα τους ένας θίασος εξαιρετικών ηθοποιών, με την Bárbara Lennie να ξεχωρίζει στον ρόλο της Bea και να μας χαρίζει μια σκηνή εικαστικής τελειότητας μπροστά στην καγκελόπορτα του σπιτιού, που βλέπει προς τον αμπελώνα, καθώς προσπαθεί να μεταπείσει τον Paco για την ήδη ειλημμένη απόφασή του.

Η σύγχρονη Ισπανία ταλαντεύεται ανάμεσα στην παράδοση και στον μοντερνισμό σε αυτό το σύγχρονο δράμα μυστηρίου.